ام اس یک بیماری نوروآتوانوم درونی است که به طور عمده سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری عمدتاً از طریق تخریب میانین مغز و نخاع و تشکیل زمینه های التهابی به وجود می آید. علائم ام اس ممکن است شامل اختلالات حسی، اختلالات حرکتی، خستگی، اختلال در کارکردهای ذهنی، و مشکلات دیگر باشد. در بیماری ms، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های عصبی خود حمله می کند و باعث تخریب کاپسول میالینی موجود بر روی اعصاب می شود. این باعث قطع ارتباط نورون ها و اختلال در انتقال اشارات عصبی می شود. علل ام اس هنوز کاملاً مشخص نشده اند، اما به عنوان یک ترکیب از عوامل ژنتیکی و محیطی تلقی می شود. معمولاً در افراد جوانتر شروع می شود و به طور کلی در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. درمان ام اس به منظور کاهش علائم و کنترل پیشرفت بیماری انجام می شود، که از داروها، فیزیوتراپی، درمان های تقویتی، توانبخشی بیماری ام اس استفاده می شود. به عنوان یک بیماری مزمن، ام اس نیاز به مدیریت مداوم دارد و ممکن است تاثیر گذاری آن در هر فرد متفاوت باشد. برای توانبخشی بیماری ام اس میتوانید از ورزشهای توانبخشی برای بیماران ms نیز بهره ببرید.
علائم و نشانههای ام اس
نشانههای بیماری مولتیپل اسکلروزیس(ام اس) میتوانند شامل این موارد باشند:
- اختلالات دید: دابلیو یا دیگر مشکلات دید ممکن است از جمله علایم باشد.
- خستگی شدید: افراد ممکن است خیلی زود خسته شوند و حتی با استراحت کافی بهبود نیابند.
- ضعف عضلانی: تأثیر MS بر حرکت و عملکرد بدن میتواند به شکل عدم توانایی در کنترل حرکات عضلانی و ضعف عضلات خود را نشان دهد. همچنین از دیگر مشکلاتی عضلانی که ام اس به همراه دارد میتوان به پرانتزی شدن پاهای افراد مبتلا به این بیماری اشاره کرد که شما میتوانید با روش درمان پای پرانتزی با ورزش این مشکل را برطرف کنید.
- مشکلات حرکتی: ممکن است مشکلاتی مانند لرزش، تعادل ناپایدار، یا مشکلات در راه رفتن به وجود آید.
- مشکلات حافظه و تمرکز: افراد ممکن است مشکلاتی در حافظه، تمرکز، یا فرآیندهای شناختی داشته باشند.
- درد: درد عضلانی یا مفصلی ممکن است اتفاق بیفتد.
- مشکلات مثانه: ناتوانی در کنترل مثانه و نیاز به ادرارزدایی فوری و مشکلات در خالی کردن مثانه به طور کامل از جمله مشکلاتی است که بیماری ام اس به همراه دارد.
- اختلالات روده: مشکلات در حرکات روده و یا اسهال، مشکلات در کنترل حرکات روده و ناتوانی در تعیین زمان مناسب برای دفع نیز از مشکلات ام اس است.
- مشکلات روحی و روانی: به عنوان یک بخش از تأثیرات متعدد ام اس بر زندگی روزمره، مشکلات روحی مثل اضطراب و استرس، افسردگی، اختلالات خواب، اختلالات روانشناختی و تغییرات در روابط اجتماعی نیز میتوانند ظاهر شوند.
این تنها چند مثال است و باید توجه داشت که هر فرد ممکن است نشانههای متفاوتی تجربه کند. اگر شما یا کسی که میشناسید احساس میکنید که ممکن است ام اس داشته باشید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
روشهای تشخیص بیماری ام اس
برای تشخیص بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، پزشک از چندین روش و آزمایش ممکن است استفاده کند. در ادامه، به برخی از این روشها اشاره میشود:
- آزمایشهای تصویری:
- اسکن مغزMRI: این آزمون تصویربرداری به وضوح بالا از مغز و نخاع استفاده میکند تا تغییراتی که ناشی از ام اس هستند را نشان دهد.
- تصاویر مایلوگرافی: این تصاویر از نخاع را نشان میدهند و ممکن است تغییراتی که به اثر ام اس مرتبط هستند را نمایان کنند.
- آزمایشهای نوار عصبی:
- نوار عصبی EMG : بررسی فعالیت عصبها و عضلات با استفاده از سیگنالهای الکتریکی.
- پتانسیلهای وابسته به زمان: این آزمایش برای ارزیابی عملکرد دید و سیستم عصبی مرکزی استفاده میشود.
- آزمایشهای خونی:
- برخی آزمایشهای خونی ممکن است انجام شود تا عوامل دیگری که علائم مشابه ام اس ایجاد کنند را از بین ببرد.
- تاریخچه پزشکی و بررسی فیزیکی:
- جمعآوری اطلاعات از تاریخچه پزشکی شما و بررسی علائم فیزیکی ممکن است به پزشک کمک کند تا تشخیص دقیقتری بگذارد.
تشخیص ام اس نیاز به همکاری بین تاریخچه پزشکی، نتایج آزمایشها، و تجزیه و تحلیل علائم و نشانهها توسط پزشک تخصصی اعصاب است. اگر احساس میکنید که ممکن است به ام اس مبتلا باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و نظر متخصص را بپرسید.
روشهای توانبخشی بیماری ام اس
هدف از توانبخشی بیماری ام اس بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آن، حفظ عملکرد بیماران و کاهش تأثیرات علائم ممکن است. متخصصین توانبخشی از زمان تشخیص این بیماری در تلاش هستند تا برای بالابردن سطح سلامت، کاهش خستگی و کمک به سلامت عمومی بیماران و بدست آوردن بهترین عملکرد آنها در زندگی روزمره از روشهای مختلف توانبخشی بیماری ام اس بهره ببرند. در ادامه به روشهای توانبخشی بیماری ام اس خواهیم پرداخت.
فیزیوتراپی: فیزیوتراپی یکی از روشهای مؤثر در بهبود علائم و کاهش تأثیرات بیماری ام اس است. این روش با استفاده از تمرینات و فعالیتهای فیزیکی، به افراد مبتلا به ام اس کمک میکند. برخی از نقاط مهم در این زمینه عبارتند از:
- تقویت عضلات: فیزیوتراپی شامل تمریناتی است که به تقویت عضلات کمک میکنند. این تقویت میتواند از افت قدرت عضلانی کاسته و بهبود عملکرد حرکتی فرد را ارتقا دهد.
- تمرینات تعادلی: تمریناتی که بر روی تعادل و کنترل حرکتی تمرکز دارند، به افراد مبتلا به ام اس کمک میکنند تا در حرکتهای روزمره بهبود یابند.
- تمرینات افزایش انعطافپذیری: تمریناتی که به افزایش انعطافپذیری مفاصل میپردازند، میتوانند در کاهش خطر آسیب و بهبود حرکتهای مفصلی موثر باشند.
- آموزش در مورد استفاده از کمکهای حرکتی: فیزیوتراپی میتواند به افراد آموزش دهد چگونه از کمکهای حرکتی مانند قطبی، کرسی حمام، یا وسایل کمکی دیگر بهینه استفاده کنند.
- توانبخشی از طریق حرکت: فیزیوتراپی با ارائه تمرینات مناسب، به افراد کمک میکند تا بهبود در حرکتها، تعادل، و کیفیت زندگی کلی خود را تجربه کنند.
همچنین، فیزیوتراپی باید با توجه به نیازها و شرایط خاص هر فرد تنظیم شود. تعیین اهداف مشخص و توصیههای فیزیوتراپیست به صورت شخصی و با همکاری فرد مبتلا، میتواند نقش مهمی در بهبود وضعیت فیزیکی و عملکرد حرکتی ایفا کند.
حرکات و تمرینات ارگونومیک: طراحی حرکات و تمرینات خاص با توجه به نیازهای فرد به منظور جلوگیری از آسیب و افزایش راحتی در انجام فعالیتهای روزمره.
توانبخشی از طریق شناختی-رفتاری (CBT): استفاده از رویکردهای روانشناختی به منظور مدیریت استرس، افسردگی، و بهبود راهبردهای مقابله.
استفاده از امکانات و کمکهای فناوری: استفاده از تکنولوژیهای پزشکی و امکاناتی مانند کفشها و وسایل کمکی برای افزایش استقلال و راحتی در حرکت.
تغذیه سالم: تغذیه مناسب برای حمایت از سلامتی عمومی و افزایش انرژی بدن.
مشاوره و پشتیبانی روانی: مشاوره با متخصص روانپزشکی یا روانشناس به منظور مدیریت افسردگی، اضطراب، و استرس.
تمرینات تنفسی: تمریناتی که به بهبود تنفس و مدیریت خستگی کمک میکنند.
ورزش کردن: از اهمیت در توانبخشی ام اس میتوان به افزایش قدرت عضلانی، بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی، افزایش انعطافپذیری، و بهبود عملکرد قلب و عروق به عنوان یک بخش مهم در توانبخشی بیماری ام اس بشمار میرود. این فعالیتها میتوانند به شکلدهی بهبود در عوارض بیماری کمک کنند.
توجه به نیازها و شرایط خاص فرد مبتلا به ام اس و همکاری با تیم درمانی متخصص میتواند در انتخاب بهترین روشهای توانبخشی ام اس مؤثر باشد. همچنین، تغییرات در سبک زندگی و اعمال تغییرات مناسب در محیط زندگی نیز میتواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
توانبخشی با ورزش
تمرینات ورزشی برای بیماران ام اس، باید شامل حرکات ورزشی مناسب باشد که در محدودهی تحمل عضلانی بیمار انجام شود، بنابراین انتخاب حرکات ورزشهای مناسب در توانبخشی با ورزش بسیار مهم است. بیماران مبتلا به ام اس بهتر است برای استفاده از توانبخشی برای درمان خود، از برنامه ریزی تمرینات توانبخشی، دکتر مرتضی نعمتی استفاده کنند. برنامه ورزشی برای افراد مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) باید با دقت و توجه به وضعیت فیزیکی هر فرد تنظیم شود. در هر صورت، تمریناتی که به تقویت عضلات، افزایش انعطافپذیری، و بهبود تعادل و کنترل حرکتی کمک میکنند، ممکن است برای افراد مبتلا به ام اس مفید باشند. برخی از تمرینات حرکتی مناسب عبارتند از:
- تمرینات تقویت عضلانی: انجام تمرینات با وزن بدن یا وزنهای سبک برای تقویت عضلات.
- تمرینات کار با توپ فیتنس: تمریناتی که با استفاده از توپ فیتنس انجام میشوند، میتوانند به تعادل و استقامت عضلات کمک کنند.
- تمرینات انعطافپذیری: انجام تمرینات انعطافپذیری مثل خم شدن، کشیدن، و گشوده شدن مفاصل.
- تمرینات تعادل و کنترل حرکتی: تمریناتی که بر روی تعادل و کنترل حرکتی تمرکز دارند، مثل ایستادن با یک پایان.
- شنا: شنا به عنوان یک فعالیت ورزشی با کمترین فشار بر روی مفاصل، میتواند برای افراد مبتلا به ام اس مناسب باشد.
- دوچرخهسواری:دوچرخهسواری یک فعالیت کم فشار بر روی مفاصل است که میتواند به تقویت عضلات و بهبود قدرت قلبی و عروقی کمک کند.
هرچند ورزش برای افراد مبتلا به ام اس مهم است، اما قبل از شروع به هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، و در برگزاری کلاس های توانبخشی در کرج شرکت کنید که آنها میتوانند بر اساس وضعیت شما برنامه ورزشی مناسبی را برایتان توصیه کنند.